Sprawdzonym postępowaniem podczas antybiotykoterapii zalecanym przez lekarzy jest przyjmowanie żywych kultur bakterii w celu przywrócenia równowagi mikroflory jelita.
Biegunki są istotnym problemem zdrowotnym opieki pediatrycznej. Stanowią częstą przyczynę wizyt u lekarza, zwłaszcza w pierwszych trzech latach życia dziecka.
Najczęstszym czynnikiem wywołującym ostrą biegunkę jest zakażenie wirusowe - do 50% z nich wywołują rotawirusy. Biegunka u niemowlaka znacznie częściej jest spowodowana wirusem niż u dzieci powyżej 2. roku życia. Rzadsze jest występowanie ostrej biegunki o przyczynie bakteryjnej i głównie wywołana jest ona przez szczepy bakterii Salmonella, Shigella, Escherichia coli. Z tego powodu nie zaleca się wykonywania badań mikrobiologicznych we wszystkich przypadkach zachorowań1-3.
Do zakażenia dochodzi drogą pokarmową i kropelkową, natomiast źródłem zakażenia może być osoba chora lub powracająca do zdrowia po przebytej już chorobie. Okres inkubacji wirusa trwa od jednego do dwóch dni. Obraz kliniczny może być zróżnicowany – od zakażenia przebiegającego bezobjawowo do ciężkiej biegunki z towarzyszącymi wymiotami i gorączką.
Biegunki zazwyczaj ustępują samoistnie po 5-7 dniach. Dolegliwości utrzymujące się powyżej 14 dni nazywamy biegunką przewlekłą. Stwierdza się, że zakażenia rotawirusowe mają charakter sezonowy, szczególnie często występują w okresie jesienno-zimowym. Do najbardziej narażonych na wystąpienie ostrej biegunki należą wcześniaki, dzieci niedożywione oraz dzieci karmione mlekiem modyfikowanym2-3.
Poza etiologią wirusową i bakteryjną, przyczyną wystąpienia ostrej biegunki może być również: infekcja pasożytnicza lub grzybicza, infekcja jelitowa, zakażenie układu moczowego, zapalenie płuc czy zapalenie ucha środkowego3.
Co podać na biegunkę?
Standardowym postępowaniem w przypadku ostrej biegunki u dzieci jest nawadnianie doustnymi płynami nawadniającymi. Zalecenia te znajdują potwierdzenie w światowych i europejskich wytycznych takich organizacji jak: WHO (Światowa Organizacja Zdrowia) oraz ESPGHAN (Europejskiet Towarzystwo Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci). Doustne płyny nawadniające są bardzo skuteczne w ostrej biegunce przebiegającej z odwodnieniem. Niemniej nie wpływają one na czas utrzymywania się objawów.
Zbadano, że na przebieg biegunki pozytywnie wpływa stosowanie niektórych preparatów osłonowych1-2,4-5.
Który preparat osłonowy wybrać w biegunce u dziecka?
Do preparatów osłonowych z bakterii produkujących kwas mlekowy należą te z rodzaju Lactobacillus i Bifidobacterium. Źródłem preparatu osłonowego mogą być suplementy diety, preparaty farmaceutyczne lub niektóre produkty spożywcze (np. jogurty)4. Naukowo udowodnioną skuteczność mają preparaty osłonowe ze szczepów Lactobacillus rhamnosus GG, Lactobacillus reuterii oraz Saccharomyces boulardii1-2,4,6-8.
W badaniach wykazano, że leczenie nawadniające w skojarzeniu z preparatem osłonowym z rodziny Lactobacillus rhamnosus GG skutecznie skraca czas trwania biegunki oraz zmniejsza jej nasilenie, wpływa również pozytywnie na zmniejszenie częstości występowania zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej organizmu1. Oceniono także, że preparat osłonowy ze szczepu Lactobacillus rhamnosus GG powtarzalnie wpływał na obniżenie ryzyka utrzymywania się biegunki powyżej 3 dni.
W literaturze podkreśla się wyraźne korzyści stosowania preparat osłonowego w przypadku biegunki rotawirusowej2.
Nie wiadomo, jaka jest minimalna skuteczna dawka preparatu osłonowego. W poszczególnych produktach dawki preparatów osłonowych wahają się od 106 do 109 jednostek tworzących kolonie (CFU, colony forming units)4.
Jak zapobiegać biegunkom u dzieci?
W profilaktyce biegunek ważne jest przede wszystkim przestrzeganie zasad higieny żywienia oraz higieny podczas pielęgnowania dziecka. Kluczowe wówczas jest dbanie o czystość otoczenia i higienę pomieszczeń, a także ograniczenie kontaktu dziecka z chorymi osobami. Ogromnym wyzwaniem może okazać się biegunka u dziecka podczas wyjazdu. Wykazano, że preparaty osłonowe mogą zapobiegać tzw. biegunce podróżnych. Należy rozważyć podawanie preparatu osłonowego profilaktycznie, przed planowaną datą podróży.